Klyuçevskaya Sopka
 | Bu məqaləni vikiləşdirmək lazımdır. |
| Klyuçevskaya Sopka vulkanı | |
|---|---|
| rus. Ключевская Сопка | |
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Növü | Startovulkan |
| Kraterin diametri | 1250 m |
| Yaşı | 7000 |
| Son püskürmə | 2013 |
| Tərkibi | andezit |
| Mütləq hündürlüyü | 4750 - 4850 m |
| Yerləşməsi | |
| 56°04′00″ şm. e. 160°38′00″ ş. u. | |
| Ölkə |
 Rusiya |
|
|
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
.jpg)
Klyuçevskaya Sopka (Klyoçevskoye vulkanı) — Kamçatka ərazisində fəaliyyətdə olan vulkandır. Hündürlüyünə görə bütün Avrasiya materikinin ən hündür vulkanıdır. Vulkanın yaşı tərqibi olaraq 7000 il hesablanır[1][2][3].
Onun hündürlü 4750 – 4850 m arasında dəyişir. 15 avqust 2013-cü ildə sonuncu partlayışdan öncə onun hündürlüyü 4835 metr təşkil edirdi. Klyoçevskaya Sopka Rusiyanın Qafqazda yerləşən zirvələri istisna olaraq ən hündür zirvəsidir.
Aktivliyi
[redaktə | mənbəni redaktə et]Aktivlik baxımından son illərdə yalnız Karim Sopkasından qalır. Gücü baxımından isə Avrasiyanın ən güclü vulkanıdır[4]. Tarixə düşmüş məşhur püskürmələr: −1737 il., −1932 il., −1938 il., −1944–1945 illər., −1946 il., −1951 il., −1953 il., −1956 il., −1966 il., −1980 il., −1983 il., −1984 il., −1987 il., −1988–1989 illər., −1993 il., −1994 il., −2002 il., −2004–2005 il., −2008 il., −2009 il., −2012 il. −2013 il, 2023
1932 il
[redaktə | mənbəni redaktə et]Adətən il ərzində 5–6 püskürmə baş verir. 1932-ci ildə vulkanın ətəyində püskürmə baş verir. İlk dəfə vulkanda bu hadisə 25 yanvar 1932-ci ildə bsş verir. Bu zaman vulkanın ətəklərində 450–500 m yüksəklikdə yeni axıntılar baş verir. 1 sentyabr 1935 ildə Kamçatka vulkanik stansiyası tərəfindən uzaq məsafədən vulkanın tətqiqini aparırlar.
1938 il
[redaktə | mənbəni redaktə et]Bilyakaya konusunda baş verən püskürnə 7 noyabr 1938 ildən başlayır və 13 ay davam etmişdir. Burada 5 km uzunluğunda, xüsusi ilə 1000–1900 m yüksəkliklərdə çatlara rast gəlinir.
1944–45 illər
[redaktə | mənbəni redaktə et]Növbəti güçlü püskürmə dekabr 1944 və yanvar 1945 ildə baş verir. Ətrafa küll yayılır. 1945-ci ildə Krestov novu ilə lava axınları gedir. .
1945 il
[redaktə | mənbəni redaktə et]19 iyun 1945 ildə vulkanın cənub-şərq yamacında hüdürlüyü 1100–1450 m yüksəklikdə 2 km uzunluqda çat əmələ gəlir və axıntılar baş verir.
1946 il
[redaktə | mənbəni redaktə et]23 oktyabr 1946 ildə cənub-şərq yamacında 1500 m yüksəklikdə bir ay davam edən püskürmə baş verir.
1994 il
[redaktə | mənbəni redaktə et]
7 sentyabr 1994 ildə güçlü partlayış baş verir. Bomba effekti verən patlayışlar zamanı vulkan kütlələri 2–2,5 km səmaya atılır. Palçıq axınları 25–30 km məsafədə hərəkət edərək Kamçatka çayına çatır.
2009 il
[redaktə | mənbəni redaktə et]Püskürmə sentyabrda başlayır. Vulkanın hündürlüyü 5000 metrə çatır.
2012 il
[redaktə | mənbəni redaktə et]15 oktyabr 2012 ildə fontan şəklində vulkan küskürməsi bsş verir. Pükürmə təhlükə doğururdu. Ətrafa zəhərli qazlar yayılmışdı[5]
2013 il
[redaktə | mənbəni redaktə et]
15 avqustda püskürmə başlayır. Dağdan axan dörd lava axını müşahidə edilirdi[6]
2023 il
[redaktə | mənbəni redaktə et]Yarım kilometr hündürlüyə lava püskürüb.[7]
Galereya
[redaktə | mənbəni redaktə et]-
Klyoçevskaya Sopka. 2002 (Nasa) -
Klyoçevskaya Sopka. 2004 -
Klyoçevskaya Sopka. 2005 -
Klyoçevskaya Sopka .2006 -
Klyoçevskaya Sopka -
Klyoçevskaya Sopka. Fevral 2010 (NASA) -
Klyoçevskaya Sopka. Mart 2010 (NASA) -
-
Klyoçevskaya Sopka 16 noyabr 2013
.jpg)
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ При написании этой статьи использовался материал из Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона(1890–1907).
- ↑ Кравчук П. А. Географический . — Киев: Радянська школа, 1988. Arxivləşdirilib 2022-01-26 at the Wayback Machine ISBN 5-330-00384-9
- ↑ Петр Кравчук. Рекорды природы. — Любешов: Эрудит, 1993. — 216 с. ISBN 5-7707-2044-1.
- ↑ "Klyoçevskaya Sopka". 2012-01-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-11-24.
- ↑ "Kamçatkada Klyoçevskaya Sopka vulkanı püskürür". 2018-07-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-11-24.
- ↑ Volcano observatory notification to aviation (VONA) Arxivləşdirilib 2014-02-03 at the Wayback Machine KVERT, ИВиС ДВО РАН
- ↑ "Klyuchevskaya sopka vulkanı lava püskürür". Oxu.Az (az.). 2023-10-30. 2023-10-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-10-30.
Ədəbiyyat
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Черноморец С. С., Сейнова И. Б. Селевые потоки на вулканах Arxivləşdirilib 2012-02-01 at the Wayback Machine. — Москва: Издательство УНЦ ДО, 2010. — 72 с. ISBN 978-5-88800-341-1
- Сейнова И. Б., Черноморец С. С., Тутубалина О. В., Баринов А. Ю., Соколов И. А. Условия формирования селевых потоков в районах активного вулканизма (на примере вулканов Ключевской и Шивелуч, Камчатка). Часть 1. Криосфера Земли, 2010, т. XIV, № 2, с. 29–45
- Сейнова И. Б., Черноморец С. С., Тутубалина О. В., Баринов А. Ю., Соколов И. А. Условия формирования селевых потоков в районах активного вулканизма (на примере вулканов Ключевской и Шивелуч, Камчатка). Часть 2. Криосфера Земли, 2010, т. XIV, № 3, с. 29–36