May-Tay
May-tay rom, kürasao, orşad siropu və təzə sıxılmış laym şirəsindən hazırlanan kokteyldir. Tiki mədəniyyətinin xarakterik kokteyllərindən biridir.
Mütəmadi içki kimi təsnif edilir və Beynəlxalq Barmenlər Assosiasiyasının (İBA) “Müasir klassiklər” kateqoriyasında rəsmi kokteyllərindən biridir.
Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Viktor J. Bergeron 1944-cü ildə Oklend, Kaliforniya, ABŞ-da yerləşən "Trader Vic's" restoranında May-tay icad etdiyini iddia etdi. "Treyder Vic"-in sələfi "Donn Beach", bunun əvəzinə ilk dəfə 1933-cü ildə yaratdığını iddia etdi, baxmayaraq ki, uzun müddətdir ki, həmkarı Beach əslində May-tayın onun QB Cooler kokteylinə əsaslandığını iddia etdiyini söylədi. Don the Beachcomber-in resepti Vic-dən daha mürəkkəbdir və bəziləri onun dadının tamamilə fərqli olduğuna inanır. Digərləri hesab edir ki, inqrediyentlərdəki fərqə baxmayaraq, QB Cooler dadı olduqca oxşardır.
May-tay 1953-cü ildə Bergeron Matson Company otelləri Royal Hawaiian Hotel və Moana Hotel üçün kokteyl menyusu yaratdıqda Havayda təqdim edildi. Kokteyl hitə çevrildi və 1959-cu ildə "ən yaxşı turist cəlbedici" adlandırıldı. Sonrakı illərdə, ananas, portağal şirəsi və tünd rom Havayda istehsal olunan "May-tayda geniş istifadə olunmağa başladı.
Baxmayaraq ki, içki adətən iki sözlə yazılır, bəzən tire və ya böyük hərflə yazılır, iddiaya görə, içki Taiti dilində "yaxşı" və ya "mükəmməl" sözü olan "maitaʻi" sözündən götürülüb.
Tam olaraq Viktor Bergeronun 1944-cü ildəki orijinal reseptindən hazırlanmış May-tay kokteylini İrlandiyada "Merchant Hotel"də dadmaq olar və dünyanın ən bahalı kokteyllərindən biridir. Barda 1300 dollara başa gələcək, çünki o, artıq istehsal olunmayan "Wray & Nephew 17" romu ilə hazırlanır.
May-tay kokteyli 1987-ci ildə BBA kolleksiyasına daxil edilmişdir.
Reseptin tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Trader Vic-in 1944-cü il reseptinə əsaslanan May-tay üçün ən aktual reseptlərə rom, təzə sıxılmış laym şirəsi, orşad siropu və portağal tərkibli spirtli içki (adətən portağal kürasao) daxildir. Müxtəlif variantlara amaretto, falernum, bitterlər, qrenadin, portağal, ananas və qreypfrut şirələri və s. əlavə oluna bilər. İstifadə olunan inqrediyentlərdəki bu geniş fərq, Trader Vic-in resepti təxminən 30 il ərzində dərc edilməmiş saxlaması, bəzi rəqibləri müştəriləri qane etmək üçün inqrediyentləri təxmin etməyə məcbur etməsi, baxmayaraq ki, 1950-ci və 1960-cı illərdə qəzetlərdə dərc olunan müxtəlif reseptlər əsas inqrediyentləri ehtiva edirdi: orşad, portağal kürasao və şirinquş siropu kimi.
Viktor Bergeronun müxtəlif kitablarında Yamaykadan, eləcə də müasir istifadədə "rhum agricole" olan Martinikadan olan romdan istifadə təsvir edilmişdir. Bəkməzdən çox şəkər qamışı şirəsindən hazırlanmış romdur. Martin Cate və Rebecca Cate tərəfindən yazılmış "Smuggler's Cove" kitabında da qeyd edildiyi kimi, 1950-ci illərdə Bergeron tərəfindən istifadə edilən Martinika romları, şübhəsiz ki, aqrikol romları deyildi.
Hazırlanması[redaktə | mənbəni redaktə et]
BBA-yə uyğun olaraq kokteyl tərkibi:
- 30 ml qızılı Yamayka romu
- 30 ml Martinika bəkməz romu
- 15 ml Portağallı Kürasao
- 15 ml badam siropu
- 30 ml təzə sıxılmış laym şirəsi
- 7,5 ml şəkər siropu
Əvvəllər reseptdə daha az miqdarda laym şirəsi var idi.
Tərkiblər şeykerdə çalxalanır. Kokteyl highball stəkanda şirə çöpü ilə verilir və bir budaq nanə, bir dilim ananas və laym qabığı ilə bəzədilir.
Kokteyl mütəmadi içki kimi verilir, buzla soyudulur və bəzən şirələrlə, tez-tez ananas və ya portağal ilə alkaqolluq dərəcəsi aşağı salınır.
Kokteyl hazırlamaq üçün əlavə inqrediyentlərin (tekila, şaftalı brendi, az miqdarda bitter və qrenadin siropu) əlavə edilməsini və ya bir və ya bir neçə komponentin oxşarları ilə əvəz edilməsini nəzərdə tutan bir çox variant var. Məsələn, orşad şəkər və ya başqa şərbətlə əvəz edilə bilər.
Mədəniyyət[redaktə | mənbəni redaktə et]
May-tay 1950-60-cı illərdə məşhur kokteyl oldu və bir çox restoran, xüsusən tiki tematikalı restoran və ya barlarda bu içki məşhur oldu. May-tay 1961-ci ildə Elvis Preslinin "Mavi Havay" filmində də diqqət çəkib.